Lịch sử CPR

Vào giữa những năm 1950, một nghiên cứu y khoa phát hiện rằng số lượng người Mỹ tử vong sớm do bệnh tim mạch cao đến mức đáng báo động. Cứ ba ca tử vong thì có một ca liên quan trực tiếp đến ngưng tim đột ngột (sudden cardiac arrest).

Cộng đồng y tế bắt đầu nghiên cứu kỹ thuật của Quân đội Mỹ sử dụng hô hấp nhân tạo miệng-miệng và xoa bóp tim ngoài lồng ngực trên nạn nhân không có mạch. Năm 1963, ủy ban CPR được thành lập để dạy CPR cho công dân không có nền tảng y khoa.

Chuỗi Sống Còn (Chain of Survival)

Sơ đồ Chuỗi Sống Còn (Chain of Survival)

Triệu chứng Nhồi máu cơ tim

Thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE)

Luôn sử dụng găng tay bảo hộ và mặt nạ CPR khi có thể để bảo vệ bản thân khỏi bệnh truyền nhiễm.

Luôn rửa tay sau khi sơ cứu

Kỹ thuật tháo găng tay đúng cách

Kính bảo hộ, áo choàng, khẩu trang HEPA

Các bước hành động khẩn cấp

CHECK - PHONE - REACT

Kiểm tra ý thức nạn nhân

Thông số CPR (Hướng dẫn 2015)

Chỉ định CPR

Hồi sinh tim phổi (CPR) được chỉ định cho bất kỳ người lớn nào được phát hiện không có mạch và không thở, miễn là không có dấu hiệu tử vong rõ ràng.

Quy trình C-P-R

Vị trí tay đúng

Đặt gót bàn tay lên trung tâm xương ức (giữa hai núm vú)

Các bước thực hiện CPR người lớn

1

Kiểm tra an toàn & ý thức

Kiểm tra hiện trường an toàn TRƯỚC, nạn nhân SAU. Vỗ vai và hỏi to: "Bạn có sao không?"

2

Gọi cấp cứu 115

Nếu một mình với người lớn, gọi 115 ngay lập tức. Nếu có người khác, chỉ định họ gọi.

3

Đặt tư thế nạn nhân

Đặt nạn nhân nằm ngửa trên bề mặt cứng, ổn định (KHÔNG phải giường hoặc sofa).

4

Vị trí tay đúng

Đặt gót bàn tay lên trung tâm xương ức (giữa hai núm vú). Đặt tay kia lên trên, đan xen các ngón tay.

5

Ép ngực "nhanh và mạnh"

Tốc độ: 100-120 lần/phút | Độ sâu: 5-6 cm | Cho phép ngực giãn hoàn toàn giữa các lần ép.

6

Mở đường thở

Sau 30 lần ép, mở đường thở bằng nghiệm pháp ngửa đầu-nâng cằm (nếu không nghi ngờ chấn thương cột sống).

7

Hô hấp nhân tạo

Bịt mũi nạn nhân, thực hiện 2 hơi thở cứu hộ (mỗi hơi ~1 giây), ngực phải nâng lên rõ ràng.

8

Tiếp tục chu kỳ 30:2

Lặp lại 30 lần ép ngực + 2 hơi thở cho đến khi có người đến giúp hoặc nạn nhân hồi tỉnh.

Video hướng dẫn CPR người lớn

Thông số quan trọng

CPR Hai Người Cứu Hộ (Two-Rescuer CPR)

Nếu có hai người được đào tạo CPR, họ nên phối hợp:

• Người 1: Thực hiện ép ngực
• Người 2: Gọi 115, sau đó thực hiện hô hấp nhân tạo
• Đổi vị trí: Khi người ép ngực mệt, đổi vai trò sau mỗi 5 chu kỳ (khoảng 2 phút)

Đặc điểm ngưng tim ở trẻ em

Hầu hết các tình huống ngưng tim không do chấn thương ở trẻ em là kết quả của ngạt thở (asphyxia) hoặc suy hô hấp (respiratory failure). Do đó, CPR cho trẻ em rất khuyến khích bao gồm phần hô hấp nhân tạo.

Kỹ thuật ép ngực cho trẻ em

• Có thể sử dụng một tay hoặc hai tay tùy thuộc vào kích thước trẻ
• Độ sâu: 5 cm hoặc 1/3 đường kính ngực
• Tốc độ: 100-120 lần/phút
• Cho ngực giãn hoàn toàn giữa các lần ép

Kỹ thuật một tay

Vị trí tay trên ngực trẻ

Hô hấp nhân tạo cho trẻ em

Video hướng dẫn CPR trẻ em

Định nghĩa

• Trẻ sơ sinh mới (Newborn): 1 ngày - 1 tháng tuổi
• Trẻ sơ sinh (Infant): 1 tháng - 1 năm tuổi

Kỹ thuật ép ngực trẻ sơ sinh

Cù lòng bàn chân để kiểm tra ý thức

Vị trí đặt ngón tay

1

Kiểm tra ý thức

Vỗ hoặc cù lòng bàn chân trẻ sơ sinh và tạo tiếng ồn để đánh thức.

2

Vị trí ngón tay

Đặt ba ngón tay vào trung tâm ngực với ngón trên nằm giữa hai núm vú. Nhấc ngón trên lên, hai ngón còn lại ở vị trí ép.

3

Ép ngực

Độ sâu: 4 cm (1/3 đường kính ngực) | Tốc độ: 100-120 lần/phút | Ép mượt mà, không cứng hoặc giật.

4

Hô hấp nhân tạo

Che đồng thời cả mũi và miệng trẻ bằng miệng bạn. Thổi nhẹ nhàng (~1 giây).

Video hướng dẫn CPR trẻ sơ sinh

Thông số CPR trẻ sơ sinh

Khi nào sử dụng CPR Chỉ Ép Ngực?

CPR với hô hấp nhân tạo là phương pháp được khuyến nghị. Tuy nhiên, CPR Chỉ Ép Ngực là phương án thay thế có thể chấp nhận được khi:

• Người cứu hộ chưa được đào tạo về hô hấp nhân tạo
• Người cứu hộ không thoải mái khi thực hiện hô hấp miệng-miệng
• Không có thiết bị rào cản (mặt nạ CPR)

Cơ sở khoa học

Khi ngưng tim đột ngột xảy ra, máu và phổi của nạn nhân thường bão hòa oxy. Oxy dư thừa này làm cho CPR Chỉ Ép Ngực có thể cứu sống trong thời gian ngắn, đặc biệt khi ngưng tim được chứng kiến và ép ngực được bắt đầu nhanh chóng.

Quy trình thực hiện

Video hướng dẫn CPR Chỉ Ép Ngực

Khi nào sử dụng?

Tư thế hồi phục được sử dụng cho nạn nhân bất tỉnh nhưng đang thở mà không nghi ngờ bị chấn thương cột sống/đầu.

Lý do cần tư thế hồi phục:

• Ngăn ngừa hít sặc: Cho phép chất nôn thoát ra mà không vào phổi
• Giữ đường thở mở: Ngăn lưỡi rơi về phía sau chặn đường thở

Phương pháp HAINES

HAINES (High Arm IN Endangered Spine) là phương pháp tư thế hồi phục hiệu quả nhất, đặc biệt khi nghi ngờ chấn thương cột sống.

Video hướng dẫn Tư thế Hồi phục

Tầm quan trọng

Nhận biết nạn nhân nghẹt thở

• Nạn nhân nắm cổ bằng cả hai tay
• Vẻ mặt hoảng sợ, hoảng loạn
• Tắc một phần: Thở khò khè, tiếng rít cao - Khuyến khích ho mạnh
• Tắc hoàn toàn: Không thể nói, không có không khí ra vào

Xử trí người lớn/trẻ em tỉnh bị nghẹt

Dấu hiệu nghẹt thở

Vỗ lưng

Nghiệm pháp Heimlich

1

5 lần vỗ lưng (Back Blows)

Đứng sang bên và phía sau, gập nạn nhân xuống, vỗ mạnh giữa hai bả vai.

2

5 lần ấn bụng (Heimlich)

Nắm tay đặt trên rốn, ấn mạnh vào trong và lên trên.

3

Lặp lại

Luân phiên 5 vỗ lưng + 5 ấn bụng cho đến khi dị vật rơi ra hoặc nạn nhân bất tỉnh.

Xử trí trẻ sơ sinh bị nghẹt

Vỗ lưng trẻ sơ sinh

Ấn ngực trẻ sơ sinh

1

5 lần vỗ lưng

Giữ trẻ úp mặt xuống trên cẳng tay, đầu hơi chúi xuống. Vỗ giữa hai bả vai.

2

5 lần ấn ngực

Lật trẻ ngửa, ấn ngực bằng 2-3 ngón tay vào trung tâm ngực.

3

Lặp lại hoặc bắt đầu CPR

Nếu trẻ bất tỉnh, bắt đầu CPR trẻ sơ sinh. Kiểm tra miệng sau mỗi 30 lần ép.

Phụ nữ mang thai / Người béo phì

Sử dụng ấn ngực thay vì ấn bụng:

• Vòng tay quanh ngực (dưới nách)
• Nắm tay đặt vào trung tâm xương ức
• Ấn mạnh vào trong

Video hướng dẫn Xử trí Nghẹt thở

AED là gì?

AED (Automated External Defibrillator) là thiết bị di động có thể phân tích nhịp tim và cung cấp sốc điện để khôi phục nhịp tim bình thường. Máy có hướng dẫn bằng giọng nói dễ sử dụng.

Máy khử rung tim tự động (AED)

Các bộ phận của AED

Quy trình sử dụng AED

1

Bật máy AED

Mở máy (một số tự động bật khi mở).

2

Lộ ngực nạn nhân

Đảm bảo ngực sạch và khô.

3

Dán các điện cực

Miếng phải: Ngực phải trên | Miếng trái: Ngực trái dưới

4

Phân tích nhịp tim

Thông báo: "Tránh xa, mọi người tránh xa". Để máy phân tích.

5

Sốc điện (nếu được chỉ định)

Đảm bảo không ai chạm nạn nhân, nhấn nút sốc.

6

Tiếp tục CPR

Ngay sau sốc, tiếp tục CPR 2 phút rồi để máy phân tích lại.

Video hướng dẫn sử dụng AED

Tình huống đặc biệt

AED cho Trẻ sơ sinh và Trẻ nhỏ

Thay đổi chính

Các nguyên tắc cốt lõi

• Nhận diện sớm - Xác định nhanh tình huống khẩn cấp
• Gọi cấp cứu sớm - Liên hệ 115 ngay lập tức
• CPR sớm - Ép ngực "nhanh và mạnh" chất lượng cao
• Khử rung tim sớm - Sử dụng AED nếu có sẵn
• Hồi sức nâng cao sớm - Nhân viên y tế tiếp quản

Thuật ngữ Y học Anh-Việt